گوجه فرنگی
گوجه فرنگی گیاهی است که اصل آن از آمریکای مرکزی و اب و هوای مشابه مدیترانه ای است.دریک صد سال اخیر به وسیله ی اروپاییان از آنجا به اروپا ودیگر نقاط جهان از جمله ایران اورده شده است. قدمت کاشت آن در ایران نیز به حدود یک صد سال میرسد ودر این مدت ، کشت و مصرف آن به سرعت رایج شده است. میوه ی این گیاه دارای ویتامین های مختلف وعناصر معدنی فراوانی است که برای بدن مفیدند وبه صورت خام ،پخته و نیز برای تهیه رب و سس مورد استفاده قرار می گیرد. گوجه فرنگی گیاهی است یک ساله از خانواده ی بادمجانیان دارای ساقه های خزنده و برگهای مرکب ، گلها بصورت خوشه ای و کامل (هرمافرودیت) و خودگشن که در فاصله ی بین دو گره ساقه ، ظاهر می شوند . آب و هوای مورد نیاز گوجه فرنگی محصول فصل گرم و نسبت به سرما حساس است . در دمای صفر درجه سانتی گراد یخ زده و به شدت آسیب میبیند. این گیاه در مناطقی که دارای روزهای بلند و آفتابی و دمای بین 20تا 30 درجه سانتی گراد به مدت 3تا4 ماه ورطوبت نسبتا کم باشند ، به خوبی رشد و نمو می کند و باردهی آن در دمای بالا تر از 35 درجه سانتی گراد به علت نامساعد شدن شرایط تلقیح، کم می شود.
نیاز خاک
گوجه فرنگی را می توان در هر نوع خاکی ، از شنی سبک تا رسی شنی و رسی سنگین کشت کرد، اما برای تولید محصول پیش رس در مناطق سرد سیر و مناطقی که تابستان کوتاه دارند و نیز برای تولید محصول بهاره در مناطق گرمسیر از اراضی سبک که زود گرم میشوند ، استفاده می کنند. ودر نواحی گرمسیر که دوره گرما بیشتر است ، برای تولید محصول پاییزه ، بهتر است خاکهای سنگین (رسی شنی ) انتخاب شود. برای آماده کردن زمین، درپاییز سال قبل از کشت، درهر هکتار مقدار 20-30 تن کود دامی پوسیده حدود 150 کیلو گرم کود فسفر و حدود 150کیلو گرم کود پتاس را بطور یکنواخت در سطح مزرعه پخش کرده و باشخم ، زیر خاک می کنند.
اهمیت کوددهی برای افزایش باردهی گوجه فرنگی
-کوددهی بر روی مراحل رشدی گیاه تاثیر می گذارد. برای مثال اگر خاک تحت کشت کمبود فسفر داشته باشد، گلدهی و ریشه زایی گوجه متضرر خواهد شد. و یا در مورد ازت، اگر بیش از اندازه استفاده شود، رشد رویشی گیاه تحریک شده و دیرتر به گل می رود در نتیجه نباید انتظار افزایش باردهی گوجه فرنگی را داشته باشید. همچنین اگر در زمان میوه دهی، ازت زیاد مصرف شود، میوه های بزرگ ولی بدون مزه تولید می شود.
-قوت و بنیه بوته گوجه فرنگی به کمک استفاده از کود مناسب، افزایش پیدا می کند. این مسئله بسیار مهم است که بعد از نشاکاری، گوجه ها بوته های قوی داشته باشند. در صورتی که بوته گوجه ضعیف باشد، از یک سو دچار خوابیدگی می شود و از سویی دیگر گیاهان ضعیف، به شدت تحت تاثیر حمله عوامل بیماری زا و آفات قرار خواهند گرفت چرا که قدرت رقابتی کمتری دارند.
نکات مهم در کوددهی گوجه فرنگی
همانگونه که بیان کردیم میزان کوددهی گوجه فرنگی باید براساس آزمون خاک انجام شود. قبل از اینکه نشاکاری صورت گیرد، حتما بخشی از خاک محیط کشت را تحت آزمایش قرار داده و موجودی خاک را در اختیار داشته باشید. این مسئله باید جدی گرفته شود چرا که ممکن است برخی از عناصر در خاک به اندازه کافی در دسترس باشند و شما با کوددهی بیش از اندازه، منجر به تاثیر منفی ان عنصر بر رشد گوجه فرنگی شوید.
زمان کوددهی بسیار مهم است. تمام مقدار کودهای فسفره و بخشی از کود پتاس قبل از کشت نشاکاری باید به زمین اعمال شوند. معمولا کود پتاسه با بخشی از کود ازت مخلوط شده و قبل از اینکه کشت صورت گیرد، به خاک داده می شود. کود ازته در چندین مرحله وارد خاک می شوند. به این روش کوددهی، کود دادن به صورت سرک گفته می شود.
توجه داشته باشید که کود سرک باید به صورت برنامه ریزی شده وارد زمین شود تا در مراحل حساس رشد گیاه بتواند نیاز آن را تامین نموده و در نتیجه منجر به افزایش باردهی گوجه فرنگی در زمان برداشت شود. بنابراین توصیه می کنیم به صورت زیر عمل شود:
-اولین بار که میوه های گوجه بر روی بوته ها رویت شدند، مقدار اولیه کود سرک باید اعمال شود.
-مرحله دوم استفاده از کود ازت، بعد از برداشت و اولین چین گوجه فرنگی است. در این زمان بوته عمده ذخایر خود را از دست و ضعیف شده است. اگر افزایش باردهی گوجه فرنگی در چین دوم برای شما اهمیت دارد، باید بلافاصله دو هفته بعد از اولین چین، کود ازت به مقدار توصیه شده استفاده شود.
-در نهایت یک ماه بعد از مرحله دوم، مقدار سوم کود ازت را به خاک اعمال کنید.
یک نکته بسیار مهم، استفاده از کود استارتر در زمان نشاکاری است. در صورتی که براساس آزمون خاک مشخص شود خاک به شدت فقیر از نیتروژن است، باید بعد از نشاکاری چال کودهایی در اطراف نشا ایجاد شده و کود ازت به مقدار لازم داخل این چاله ها اعمال شود.
نکته: استفاده ی بیش از اندازه و غیر اصولی از کود ازت در گوجه فرنگی باعث انباشت نیترات در گوجه فرنگی و ایجاد رگ های سفید رنگی در داخل گوشت گوجه فرنگی می شود.
معرفی کودهای مناسب برای افزایش باردهی گوجه فرنگی
1-در مراحل اولیه رشد گوجه فرنگی به دلیل اینکه نشاها بنیه ضعیفی داشته و به خوابیدگی به شدت حساس هستند، باید کودهای تقویتی شامل فسفر و پتاسیم را به صورت محلول پاشی و یا همراه با آب آبیاری در مزرعه استفاده کنید. پتاسیم باعث محکم شدن ساقه و فسفر باعث افزایش ریشه زایی خواهد شد.
2-دسته دوم از کودها که باید استفاده شود، کودهایی هستند که مقاومت گیاه را به تنش هایی همانند کم آبی و سایر تنش های محیطی زیاد خواهد کرد.
3-لازم است بدانید که کودها نه تنها منجر به افزایش باردهی گوجه فرنگی شده بلکه بر روی کیفیت رنگ آن ها نیز تاثیر خواهد گذاشت. استفاده از کود برای خوش رنگ شدن گوجه ها فراموش نشود.
4-کودهای کمپوست غنی از عناصر غذایی ماکرو و میکرو هستند و در هر زراعتی منجر به افزایش چشمگیر محصولات خواهد شد.
5-کودهایی که حاوی اسیدهای آمینه و هورمون های گیاهی هستند، از طریق افزایش مقاومت گیاه به تنش های محیطی و کمک به بهبود رشد گیاه، افزایش باردهی گوجه فرنگی را تضمین می کنند. لازم است بدانید که این قبیل کودها نیز بنیه نشا را قوی نموده و گیاه بهتر می تواند تنش ها را تحمل کند.
6-یکی از مشکلاتی که در گوجه فرنگی معروف بوده و بر روی باردهی نهایی آن تاثیر می گذارد، پوسیدگی میوه است که عمدتا به دلیل کمبود کلسیم رخ می دهد. محلول پاشی برگ های این گیاه منجر به مقاومت بافت شده و نهایتا افزایش باردهی گوجه فرنگی را به دنبال خواهد داشت.